ĐẬU VÁN

Đậu ván trắng là cây dây leo bằng thân quấn. Cành non có lông. Lá mọc so le, 3 lá chét, có lông. Hoa trắng mọc thành chùm ở kẽ lá. Quả đậu, dẹt, đầu có mỏ nhọn cong. Hạt hình thận, màu trắng, có mồng ở mép.

ĐẬU VÁN: Tên khoa học là Lablab purpureus là một giống cây họ đậu, được trồng khá phổ biến  ở nước ta với đặc thù là loại dây leo sống 1-3 năm, dài tới 5m. Thân có góc, hơi có rãnh, có lông thưa. Lá kép mọc so le, có 3 lá chét hình trứng chỉ có ít lông ở mặt dưới. Hoa Đậu ván có màu trắng hoặc tím nhạt, mọc thành chùm ở ngọn cành hay nách lá. Quả đậu màu lục nhạt, khi chín có màu vàng nhạt, đầu quả có mỏ nhọn cong. Hạt hình trứng tròn, dẹt, rộng 6-8mm, dài 8-15mm, dày 2-4mm. Vỏ hạt màu trắng ngà, có khi có chấm đen, nhẵn, hơi bóng, ở mép có rốn lồi lên, màu trắng. Ra hoa kết quả chủ yếu vào mùa thu – đông.

– Ðậu ván có giá trị dinh dưỡng cao. Phân tích thành phần hóa học cho thấy hạt đậu ván chứa nước 82,4%; protid 4,5%; lipid 0,1%, glucid 10%, tro 1%, Ca 0,25%; P 0,06mg%; Fe 1,67mg%. Có các loại đường saccharoze, glucose, stachyose, maltose và raffinose. Còn có vitamin A, B2, C và nhiều B1. Các acid amin phổ biến là tryptophan, arginin, lysin và tyrosin.

Công dụng của đậu trắng: Đậu ván có chứa lượng chất béo, chất xơ, vitamin và protein vô cùng dồi dào, đem đến nhiều lợi ích vô cùng tuyệt vời cho sức khỏe người sử dụng. Đậu ván có thể sử dụng làm chè, sữa với màu sắc đẹp mắt. Đậu ván mềm, bùi hòa quyện cùng vị béo và hương thơm hấp dẫn từ nước cốt dừa chắc chắn sẽ khiến bạn ăn không ngừng. Ngoài ra còn dùng làm thuôc chữa bệnh

* Theo Đông y: Đậu ván trắng có vị ngọt, tính hơi ấm, không độc, vào hai kinh Túc thái âm tỳ và Túc dương minh vị. Công dụng của đậu ván trắng là dùng làm thuốc bổ tỳ vị, tiêu hóa kém, chữa cảm nắng, miệng khát, nôn mửa, tiêu chảy, đau bụng, tiểu tiện ra máu, phụ nữ khí hư, giúp giải độc rượu, cua, cá, tôm…

– Lá cây đậu ván trắng (biển đậu diệp) có vị cay, ngọt, tính bình, hơi độc. Tác dụng chữa tiêu chảy, kèm nôn mửa, gân co rút, nhọt độc, bị đòn, ngã chấn thương; lá giã nát đắp vào chỗ rắn cắn (theo Nhật Hoa Tử Bản thảo).

– Hoa đậu ván trắng (biển đậu hoa) có vị ngọt nhạt, tính bình, không độc. Tác dụng kiện tỳ hòa vị, thanh thử hóa thấp. Dùng chữa bệnh lỵ, tiêu chảy, xích bạch đới hạ. Hoa đậu ván rửa sạch, giã nát, đắp lên vết rắn cắn. Liều dùng: 4 – 9g (theo Tứ Xuyên Trung dược chí).

– Rễ cây đậu ván trắng (biển đậu căn), Đông y dùng chữa viêm đại tràng, đại tiện xuất huyết, trĩ lở loét, tiểu tiện nhỏ giọt, nước tiểu đục… Liều dùng: 6 – 9g. (theo Trung dược đại từ điển).

– Dây đậu ván trắng (biển đậu đằng) dùng chữa chứng họng vướng đờm, ngực đầy tức khó chịu, ý thức mơ hồ hoặc hôn mê, phát cuồng, nói cười huyên thuyên vô nghĩa (cuồng ngôn loạn ngữ). Liều dùng 9 – 15g (theo Điền Nam bản thảo).

* Theo Tây Y: Những nghiên cứu dược lý hiện đại cho thấy, thành phần hóa học trong đậu ván trắng có chứa: carbohydrat 57%, protein 22,70%, chất béo 1,8%, các chất khoáng vi lượng như: calcium 0,046%, phosphor 0,052%, sắt 0,001%. Còn có men tyrosinase, axit cyanhydric, vitamin A, vitamin B1, B2, vitamin C… Ngoài ra, trong protein của đậu ván cũng chứa nhiều loại axit amin như: tryptophan, arginin, lysin, tyrosin…

– Chính những thành phần như trên, nên đậu ván trắng có tác dụng ức chế đối với trực khuẩn lỵ, giải độc, chống nôn mửa do bị ngộ độc thức ăn. Bên cạnh đó, tác dụng của đậu ván trắng còn hỗ trợ trong việc điều trị viêm dạ dày và viêm ruột cấp tính.

– Vì giá trị dinh dưỡng trong đậu ván trắng rất cao nên loại đậu này được coi là loại thức ăn ngon, bổ và cũng là vị thuốc cho mọi người. Với đậu ván trắng, có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon, ngoài những món xào, nấu thông thường, đậu ván trắng có thể chế biến thành sữa đậu ván, bột dinh dưỡng, tương và đậu phụ từ đậu ván trắng.