Ðậu ngự, Ðậu kẻ bạc, Ðậu tiềm – Phaseolus lunatus L., thuộc họ Ðậu – Fabaceae.
ĐẬU NGỰ: Tên khác là Phaseolus có nguồn gốc ở Châu Mỹ (Pêru, Nam Mỹ và vùng Caribê), nay được trồng ở các vùng nhiệt đới và thuần hoá. Hiện nay cũng được trồng khắp các vùng lãnh thổ nước ta, là cây sống hai năm, có thể sống lâu hơn do có rễ củ, có thân quấn dài tới 7-8m. Lá có 3 lá chét hình trái xoan, gốc tù, đầu nhọn, lá già nhẵn. Hoa màu trắng lục, nhỏ, cách quãng, xếp thành chùm thưa ở nách lá, mang hoa về phía nửa trên. Quả ngắn, dai, nhẵn, hơi cong hình cung. Hạt 3-4, trắng, dạng trứng, thường là vàng, đốm nâu, rất thay đổi cả về kích thước và màu sắc. Ra hoa vào mùa xuân,
Công dụng của đậu ngự: Đậu ngự chứa nhiều dinh dưỡng rất tốt cho sức khoẻ, kích thích vị giác giúp ăn ngon hơn, giảm cảm giác thèm ăn thích hợp cho người cần giảm cân. Đậu ngự dùng làm nguyên liệu cho nhiều món ăn như dùng nấu xôi, chè, cháo súp, là một trong những nguồn cấp tốt nhất các sợi hòa tan giúp điều hòa vận chuyển thức ăn trong ruột và giải trừ cholesterol, giúp ổn định lượng đường trong máu.
* Theo Tây Y: Các enzym trong đậu ngự có khả năng khóa sự hoạt động của các tác nhân gây ung thư trong ruột non. Ngoài ra, đậu ngự cho kết quả đáng kể trong việc điều trị béo phì và mỡ trong máu cao.
– Các phytosterol trong đậu ngự cải thiện tình trạng miễn nhiễm và làm giảm nguy cơ ung thư ở vú, tiền liệt tuyến và trực tràng.
– Inositol hexaphosphate (IP6) có trong đậu ngự đang được chú ý và sử dụng nhiều trong việc phòng ngừa ung thư và giảm cholesterol trong máu.
– Là nguồn cung cấp vitamin B9, sắt, vitamin C, kẽm, kali… từ đó hỗ trợ hệ miễn dịch trong cơ thể, tái tạo các cấu trúc di truyền bị sai phạm, hư hỏng, giúp cho sự tạo tinh trùng, kích thích sự phát triển của thai nhi, giúp truyền tín hiệu trong hệ thần kinh và sự co bóp của cơ, chống nấm, chống virus…
– Theo các nghiên cứu thì việc ăn uống đầy đủ các chất saponin có trong đậu ngự sẽ hạn chế việc hình thành sạn thận. Ngoài ra, đậu ngự cũng là chất đối kháng để giải ngộ độc chì.